top of page

Bohaterowie powstania w getcie warszawskim

Historia trzech bohaterów.

rukal.jpg

Marek Edelman - ps. Marek

Urodzony (prawdopodobnie) 1 stycznia 1919 roku w Homlu, zmarł 2 października 2009 roku w Warszawie. W młodości należał do ,,Cukunft", czyli młodzieżowej organizacji Buntu. Podczas wojny pracował w szpitalu dla dzieci im. Bersohnów i Baumanów. Był jednym z komendantów ŻOB-u, podczas powstania w getcie warszawskim dowodził bojownikami na terenie tzw. szopu szczotkarzy. Po śmierci dowódcy powstania - Mordechaja Anielewicza, został komendantem powstania. Wraz z innymi powstańcami pod przewodnictwem Symchy Rotem ps. ,,Kazik", wydostał się z kanałów warszawskich na ulice Warszawy. Po wojnie pozostał w Polsce i zamieszkał w Łodzi, gdzie pracował jako kardiochirurg. Został odznaczony Orderem Orła Białego oraz medalem św. Jerzego. Otrzymał także Legie Honorową od prezydenta Francji.

Cytaty: "Ja postanowiłem zostać. Ktoś przecież musiał zostać z tymi wszystkimi, którzy zginęli"

"Bo nienawiść dużo łatwiej wzbudzić niż skłonić do miłości. Nienawiść jest łatwa. Miłość wymaga wysiłku i poświecenia."

wurka.jpg

Mordechaj Anielewicz - ps. ,,Aniołek"

Prawdopodobna data urodzenia to 1919r. Po wybuchu II Wojny Światowej próbował dostać się do Rumunii, lecz władze sowieckie nie pozwoliły mu na wyjazd z Polski. W 1942r. znalazł się w getcie warszawskim, gdzie rozpoczął prowadzenie bloku antyfaszystowskiego. W grudniu tego samego roku został mianowany komendantem ŻOB-u, 18 stycznia przeprowadził pierwszą akcję antyniemiecką polegającą na wmieszaniu się w tłum i zaatakowaniu niemieckich żołnierzy. W kwietniu 1943r. stanął na czele powstania w getcie warszawskim. 8 maja (8 dni przed zakończeniem powstania) Mordechaj wraz z członkami sztabu popełnił samobójstwo w bunkrze przy ul. Miłej. W 1944r. został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Walecznym przez Armię Krajową. Pamięć o Mordechaju Anielewiczu jest nadal kultywowana na terenie Izraela.

Cytaty: "Bez obalenia ustroju kapitalistycznego demokracja jest tylko oszukańczym frazesem, który służy do otumania klasy robotniczej"

"Marzenie mojego życia spełniło się. Żydowska samoobrona w getcie stała się faktem. Żydowski zbrojny opór i odwet urzeczywistnił się. Byłem świadkiem wspaniałej heroicznej walki bojowców żydowskich."

 

ratka.jpg

Krystyna Budnicka - Hena Kuczer

Urodzona 8 maja 1932 r. w Warszawie w rodzinie żydowskiej. Do czasu wybuchu II Wojny Światowej ukończyła pierwszą klasę szkoły powszechnej (tak nazywano kiedyś szkołę podstawową). W trakcie powstania w getcie ukrywała się wraz z rodzicami w bunkrze przy ul. Zamenhofa. Jej bracia byli członkami Żydowskiej Organizacji Bojowej i wzięli udział w powstaniu. We wrześniu 1943 Krystyna Budnicka ewakuowała się kanałami na stronę aryjską (czyli teren poza gettem), gdzie ukrywała się dzięki wsparciu Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Do wybuchu powstania warszawskiego wraz z żoną swojego brata - Anną zmieniała miejsce ukrycia. W trakcie wybuchu powstania znajdowały się przy ul. Dobrej pod opieką państwa Budnickich (ich nazwisko przyjęła po wojnie). W 1946 r. podjęła naukę w Gimnazjum Sióstr Nazaretanek w Warszawie, a następnie ukończyła studia pedagogiczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i stołecznym Instytucie Pedagogiki Specjalnej. Od 1990 roku jest działaczką Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu. 1 marca 2018 roku Krystyna została wyróżniona tytułem Honorowego Obywatela miasta stołecznego Warszawy. Tytuł ten wręczono jej z okazji 75. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim na Zamku Królewskim. Jako jedna z nielicznych uczestników powstania przeżyła i żyje do dziś.

Cytat: "Mam też takie poczucie, że ja nie opłakałam mojej rodziny. Ja nie mam łez"

bottom of page